Kees Francis: de nieuwe molenaar

20 mei 2025

Het leven van Kees Francis, gewezen akkerbouwer uit de Woudmeer, draait tegenwoordig om de molen. Kees, 73 pas, is een mio, molenaar in opleiding verduidelijkt een van zijn leermeesters, Simon Kamper uit Bovenkarspel. Kees is een man van de praktijk. De theorie, twee ordners dik, is de laatste hobbel naar de dag dat hij zelfstandig de Waarlandsmolen mag gaan draaien.

Tot dat moment, hopelijk niet te veraf gelegen, is hij als mio afhankelijk van een tweede man bij de molen. Als het Simon Kamper niet is, dan wel Rien Eikelenboom, Jans Boes of Kees Mens. De laatste is de molenaar van de Lastdrager te Hoogwoud. Dat is de oudste molen van Noord-Holland. Onlangs nog het 500-jarig bestaan gevierd. Maar op een fraaie tweede plaats, qua leeftijd, staat onze Waarlandsmolen: van 1530. Nog vijf jaar en we vieren met molenaar Kees een geweldig jubileumfeest. Piet Kleverlaan, schrijver, archivaris en oprichter van ons Molenhuijs, zal er ongetwijfeld een boekje over maken.

Maar eerst nu en hier: Kees Francis is de opvolger van Harry Bus. Dat was onze vorige molenaar die volgens eigen zeggen liefst vier molens onder zijn hoede had. Twee in Friesland, twee in West-Friesland. Nu molenaar Bus het mooie Waarland vaarwel heeft gezegd, zijn dat er nog altijd drie. Een forse klus, menen wij op de dinsdagmiddag dat Kees en Simon hun werk verrichten aan ‘onze’ molen.

De kammen moet worden gewaxt. Met bijenwas ingesmeerd. Het bovenwiel (voor de kenners ook wel aswiel dan wel vangwiel) was nogal ‘kaal’. Er was nog meer achterstallig onderhoud, aan de wieken zien wij met onze nieuwsgierige ogen, maar dat is rap ter hand genomen. Bovenin de molen hielden de vogels huis. Er werd genesteld. Gaaswerk was beschadigd. Enfin, veel werk te doen.

Op zondag 4 mei, de opening van het museumseizoen, moet de Waarlandsmolen er weer op-en-top bij staan en een uurtje of wat kunnen draaien. Als Simon niet kan, die dagen bestaan nu eenmaal in het leven van een pensionado, dan wordt het een andere molenaar die een handje bijsteekt. Kees belooft rond te gaan bellen.

Francis, man uit de polder, hoopt op een lekker windje. We krijgen wat onderricht. Bij windkracht 2 gaan de volle zeilen erin. Bij 4 Beaufort is het halve zeilen. Bij 6 kan het nog net. Bij 7 gaat de molen in de ruststand. Dan was er nog draaien ‘voor de prins’. Dat gebeurde met molens op de stadswallen. Om te laten zien dat er nog steeds graan (en dus meel) in de stad was en dat de bevolking zich nog niet ging overgeven na maandenlange belegering. Weer wat geleerd, deze middag bij een boterham in het Molenhuijs.

Na een bespreking over de vreugdestand, de rouwstand en de ruststand van de wieken gaan we over op het ijverige leven van de Dirkshornse landbouwer Kees Francis. Hij heeft zijn akkerbouwbedrijf overgedaan aan zijn zoon en zocht liefhebberijen. ‘Ik heb in mijn leven veel bestuurlijk en politiek werk gedaan. Twaalf jaar waterschap. Vijfentwintig jaar in de lokale politiek, voor de VVD en Plaatselijk Belang. Ik was de man van de ruimtelijke ordening. Mensen opzoeken die door plannen geraakt werden. Voorstanders en tegenstanders. Voor mijn bedrijf zat ik bij de Agrico, een coöperatie, te Emmeloord.’

Te veel om te noemen, merken we al snel. Niet geschikt voor achter de geraniums, zegt mio Kees er zelf over. Toen hij een dag meeliep bij een van de Wieringer molens was hij gegrepen door dit oud-Hollandse beroep. ‘Het trok mij wel’, zegt hij voorzichtig. ‘Ik les nu op De Hoop in Den Oever.’ Hij is door de eerste fase van de opleiding heen, na twee jaar opleiding. ‘Maar de tweede fase is de zwaarste fase’, is de waarschuwing voor een pittig derde jaar.

Dat zal zich deels afspelen in Waarland. Kees Francis, ook trompettist en trots bezitter van een vooroorlogse Allis Chalmers-tractor, heeft er zin in. Zondag mag hij molenseizoen 27 van Waarland openen. Kunnen we ons vergapen aan deze Waarlandse pracht en aan de Dirkshornse schouders die breed zijn geworden van het sjouwen met 50 kilo-balen aardappels.

John Volkers.

Deel dit bericht